Evet “Eyvah Çin’de başarısız oldum”eminim benim güzel ülkemde bunu söyleyen iş adamı sayısı çok olmasa da vardır.
Daha önceki “GELECEKTEKİ MÜŞTERİNİZ ÇİN” konu başlıklı yazımda da belirttiğim gibi, Çin yıllardır en hızlı büyüyen ekonomiye sahip bir ülkedir. Türkiye’de ucuz ürünler ülkesi olarak bilinse de dünyanın en büyük 500 şirketlerinin burada faaliyetleri olduğunu daha önce de yazmıştım…
Çok uluslu 860 şirketin araştırma geliştirme merkezi kurduğu ülke, yaklaşık 2,56 trilyon dolarla dünyanın en büyük dördüncü devleti olmasının yanında finans dünyasının da önemli bir oyuncusu olduğunu göz ardı etmemek gerekir.
AMA!
Küçük sermaye ve olmayan marketiniz ile büyük hayaller kurmayalım. Çin’de her zaman kazanmak mümkün olmuyor. Bu dev pazarında kendine göre riskleri olduğunu ve bu riskleri alabilecek cesaret ve sermaye gücüne sahip olmanız, bazen kaybetmeyi de göze almak gerekiyor. Çin’de verimsiz yatırımlardan dolayı artırılan teşviklerde düzenlemeler yapıldı. Çin’de yatırım planlarınız için denetim/gözetim mekanizmasının bulunması ve yanlış planlanacak teşvik ve bu yatırımlarda yapılacak olumlu olumsuz sebepler değerlendirilmelidir. Türk firmalarının Çin’de yatırım oranı 36 milyon dolardır. Bu Çin için büyük bir oran değildir tabii ayrıca bir çok Türk büyük firmaların yatırımın çoğu temsilcilik ofisi veya ticari faaliyet riski bulunmayan şartlardadır. Risk almadığı, alamadığı gibi Çin’i sadece izleyerek bir sonuca ulaşmayı hedeflemiş durumdadır.
PEKİ, GÖZ ARDI ETTİKLERİMİZ NEDİR?
1) HUKUK
Çin’de iş yapmak için sistemi çok iyi anlamak, kültürel ve etik değerleri iyi yorumlayabilmek gerekir. Çin’de bölgeler dışında aynı şehirde her caddenin bile teşvikleri ve prosedürleri değişiklik göstermektedir. Yani umduğunuzu değil bulduğunuzla iş yapacaksınız. Yalnız, Çin’de her şeye hakim bir yöneticiniz olduğu sürece güvendesinizdir çünkü eksileri artı yapacak olan kişidir. Bölgesel sistemlere hakim ve Çinceyi yazıp, okuyabilen biri ile çalışmalısınız. Aksi durumda market ve yeni düzenlemeleri takip etmeniz mümkün olmayabilir. Çin gümrüklerinde bile her an ürettiğiniz ürüne yasaklama gelebilir, geciktirme gelebilir, vergileri ve teşvikleri değişebilir… Bir firmanın en önemli temeli FİNANS kontrolünüzdür. Çin yerel vergilerine, vergi iadelerine, faturalarına en önemlisi sermayenizi sizden bile iyi yönetecek birini gerektirir. Hukukun sizi çok da koruyamayacağı bu ülkede haklarınızı koruyan bir yönetici her şeye bedeldir!
2) YATIRIM YAPILACAK BÖLGE
Evet Çin’de yatırım yapılacak bölge başarınızda en büyük rolü oynayacaklardandır. Bildiğiniz veya bilmediğiniz gibi Çin hükümeti sektörleri bölgelere ayırmış bunlara bağlı olarak vergi teşvikleri, bir yıl bedava fabrika binalar, kira yardımlar, geri dönüşümsüz banka kredileri, düşük vergi veya belirli sure vergiden muaf gibi teşvikleri vardır.
Liman:
Bölgenin liman şehri olmasına veya nehir ulaşımına elverişli bir bölge olması maliyetlerinizi büyük ölçüde etkiler.
Ham Madde:
Bir üretici firma için fabrikasının HAM MADDELERİ tedarik edeceği bölgelere veya bu tedarikçilerinin çevresinde olması da önemli noktalardandır. Böylece kontrolleri kolaylaşacak maliyetlerinize de etkisi olacaktır.
Teşvikler:
Bölgenin üreteceğiniz ürün için ve yapılacak yatırım için yerel hükümetin size vereceği teşvik! Bu çok önemlidir aslında, yazımın başında belirttiğim gibi yabancı yatırım için iyi değerlendirildiği taktirde teşvikler oldukça yarar getirebilir. Tabii benim bu yazımda bölge bölge, sektör sektör açıklamam çok zor. Bazı bölgelerde çevreye zararlı olabilecek sektörlere teşvik verilirken bazı bölgelerde yasaktır ve bu bölgelerde çevreye duyarlı ürünlerin üretileceği ve zarar vermeyeceği sektörlere teşvikler vardır.
İşçi/Personel:
Tabii üretim yapan bir fabrika için maliyet hesaplarında en büyük payı alanlardandır işçilik. Bu nedenle bölgenin önemi önemlidir, her bölgenin maaş tutarları ve bunlara bağlı sigorta vergileri de değişiklik gösterir.
Küçük Harcamalar:
Her bölgenin kira, elektrik, su, telefon, internet, yakıt bedelleri de aynı değildir. Bunlara bağlı olarak hukuki prosedürlerde aynı değildir.
Ulaşım:
Çin’de yol sorunu buyuk ölçüde yoktur. Bu ne yazık ki Türkiye’ye özeldir. Çin hükümeti her şehrin gelişmesi ve göçleri azaltmak amaçlı ulaşıma yapılan yatırım ve sonuçları dünya ülkelerini kıskandıracak düzeydedir.
3) İLİŞKİLER
Evet ilişkiler çok önemlidir. Çin iyi ilişkilere dayalı iş yapar kayıp bile verse ilişkileriniz güçlü dostluk üzerine kurulmuş ise Çin’de ölüm yoktur size. Bu tamamen benim sözüm ve tamamen tecrübelerime dayanarak yazıyorum. Tabii şirket sahiplerinin kendilerini iyi ifade edebilmeleri de önemlidir! Çin’de şirket sahiplerinin %98’i İngilizce konuşamaz, bu Türk şirket sahiplerinde de durum farklı değildir. Bu durumda iki kültüre hakim birinin desteğine en az sermayeniz kadar ihtiyacınız vardır.
Çin’de birçok büyük Türk firması şansını denemiş ve başarısız olmuştur. En büyük nedenlerinden biridir Çin hakkında yetersiz bilgi, kültürel farklar ve güçsüz kurulan iş ilişkileri.
4) LİSAN
Lisanın önemi Çin’de ayrı bir yer tutar. Bütün evraklarınız şirket kurulum işlemlerinde, yapılacak sözleşmelerde Çincedir. Çinceyi yazıp okuyabilen olmasa olmazlarınızdan olmalıdır. Kendinizi ifade etmeniz gereken DİL de Çince olmalıdır. İngilizce çok iyi konuşuyor olsanız bile bir Çinli siz konuşurken demek istediğinizi değil anladığını anlar veya karşı tarafa aktarır. Ayrıca, biz Türkler çoğu zaman düşündüklerimizi direk söyleriz ve inanmaya çok meyilli insanlarızdır. Çinli öyle değildir. Bir Çinli sizin söylediğiniz noktaya gelinceye kadar gerekli gereksiz bütün hesapları yaparak ve dolaylı yoldan gelir aynı noktaya. Ve bir Çinli asla size EVET veya HAYIR demez hep bir açıklık bırakır olumlu veya olumsuz sonuçlar için.
SON OLARAK:
Sözün kısası Çin bir okyanustur ve verdiği kadar aldığı da büyük olabilir. Unutmamak lazım Çin’de dezavantaj olan, dezavantaj haline gelenleri Türkiye’de avantaj olarak kullanabilir ve Türkiye’de dezavantaj olanı Çin’de kullanabilirsiniz.
Nasıl?
Bu bilgi ve görüşlerimi gelecek yazılarımda paylaşacağım.
Çin’de ticaret adına bazı organizasyon firmaları Türkiye’ye iş adamları heyeti getirmekte zorlandıklarını, uçuş masraflarının karşılanması halinde bile bir heyet dışında henüz bir başarı sağlanamadığını internette çeşitli yerlerden okuyoruz. Şahsım adına konuşmak gerekirse böyle kurumlar bana göre bana ulaşmalı. Her çalıştığım firma Türkiye’yi tanımak ve potansiyelleri değerlendirmeyi istiyor ama Çinlilere lazım olan güvencedir!
Sizde “EYVAH ÇİN’de BAŞARISIZ OLDUM DİYENLERDEN MİSİNİZ?”
Ayşe DOGANGÜNEŞ
SHANGHAI
